Ağrılı Adet Görme (Dismenore)

Ağrılı adet görme, tıp literatüründe “dismenore” olarak adlandırılır ve adet döneminde karın ağrısı veya pelvik bölgede ağrıya neden olan bir durumdur. Dismenore, birçok kadını etkileyen yaygın bir rahatsızlıktır.

Dismenore şu iki türe ayrılabilir:

Primer Dismenore

Primer dismenore, altta yatan başka bir tıbbi durum olmadan, adet dönemindeki karın ağrısı ve kramp gibi belirtilerin ortaya çıktığı durumdur. Genellikle ergenlik döneminde başlar ve yaşla birlikte azalabilir. Kasların uterusun iç tabakasını (endometrium) dökmeye çalışırken kasılması nedeniyle oluşur. Ağrılar genellikle adetin başladığı veya birkaç gün önce başlar ve 1-2 gün sürer.

Primer Dismenore Nedenleri

Primer dismenore, altta yatan başka bir tıbbi sorun olmadan ortaya çıkan ağrılı adet görme durumudur. Bu durumun nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, aşağıdaki faktörlerin bu ağrılara katkıda bulunabileceği düşünülmektedir:

1. Uterus Kasılmaları: Primer dismenorenin temel nedeni, uterus (rahim) kaslarının adet sırasında normalden daha fazla ve daha sık kasılmasıdır. Bu kasılmalar, uterusun iç tabakasını (endometrium) dökmeye çalışırken ortaya çıkar. Kasılmalar ağrılı olabilir ve karın ağrısına neden olur.
2. Hormonal Değişiklikler: Hormonların dengesizliği veya prostaglandinler adı verilen kimyasal maddelerin artan üretimi, uterus kaslarının daha fazla kasılmasına neden olabilir. Bu da ağrılı adet görme riskini artırabilir.
3. Genetik Faktörler: Ailesel eğilim, dismenore riskini artırabilir. Eğer anneniz veya kız kardeşleriniz dismenore yaşıyorsa, sizin de benzer bir deneyim yaşama olasılığınız daha yüksek olabilir.
4. Ergenlik: Dismenore genellikle ergenlik döneminde başlar ve ilk adetlerle birlikte ortaya çıkabilir. Bu dönemde hormonlar ve üreme sistemi hızla değişir ve bu değişiklikler ağrıya neden olabilir.
5. Sigara İçme: Sigara içmek, adet öncesi dönemdeki ağrılı adet görme riskini artırabilir. Sigara içen kadınlar arasında dismenore yaşama olasılığı daha yüksek olabilir.

Primer dismenorenin kesin nedeni tam olarak anlaşılamamış olsa da, yukarıda belirtilen faktörlerin etkileşimi sonucu ortaya çıkabileceği düşünülmektedir. Bu ağrıları hafifletmek veya kontrol altına almak için ağrı kesiciler, ısı uygulamaları, doğum kontrol hapları ve yaşam tarzı değişiklikleri gibi tedavi seçenekleri kullanılabilir. Eğer dismenore semptomları şiddetli ve yaşam kalitesini ciddi şekilde etkiliyorsa, bir sağlık profesyoneli ile görüşmek önemlidir.

Sekonder Dismenore

Sekonder dismenore, altta yatan başka bir sağlık sorununun (örneğin, rahim içi yapının anormal büyümesi, endometriozis gibi) sonucu olarak meydana gelir. Bu durum daha ciddi ve kronik olabilir ve tedavi edilmesi gerekebilir. Sekonder dismenore, primer dismenoreye göre daha yaşlı yaşlarda başlar ve adet döneminin öncesinde veya sırasında ağrıya neden olabilir.

Ağrılı adet görme (dismenore) semptomları şunları içerebilir:

• Karın ağrısı veya kramp
• Alt sırt ağrısı
• Bulantı ve kusma
• İshal veya kabızlık
• Baş ağrısı
• Halsizlik ve yorgunluk

Tedavi seçenekleri, dismenorenin nedenine ve şiddetine bağlı olarak değişebilir. Tedavi seçenekleri arasında ağrı kesiciler, doğum kontrol hapları, ısı uygulamaları, kas gevşetici ilaçlar, egzersiz ve yaşam tarzı değişiklikleri bulunabilir. Eğer dismenore semptomları ciddi ve yaşam kalitesini olumsuz etkiliyorsa, bir sağlık profesyoneli ile görüşmek ve uygun bir tedavi planı oluşturmak önemlidir.

Sekonder Dismenore Nedenleri

Sekonder dismenore, ağrılı adet görme durumunun altta yatan başka bir tıbbi sorunun sonucu olarak ortaya çıktığı bir durumdur. Sekonder dismenorenin nedenleri, bu altta yatan sağlık sorunlarına bağlı olarak değişebilir. İşte sekonder dismenorenin yaygın nedenlerinden bazıları:

1. Endometriozis: Endometriozis, rahim iç tabakasının (endometrium) rahim dışında büyüdüğü bir durumdur. Bu anormal endometrium dokusu rahim dışındaki bölgelerde ağrıya neden olabilir ve adet dönemi sırasında daha fazla ağrıya yol açabilir.
2. Adenomyosis: Adenomyosis, rahim kas dokusunun rahim iç tabakasına (endometrium) yayıldığı bir durumdur. Bu durum, rahim kaslarının adet sırasında daha fazla kasılmasına ve ağrıya neden olabilir.
3. Pelvik İltihap: Pelvik inflamatuar hastalık (PIH), pelvik bölgedeki enfeksiyonlar sonucu oluşan bir durumdur. PIH, pelvik bölgede ağrıya ve adet dönemi sırasında şiddetli ağrılara neden olabilir.
4. Yara İzleri ve Yapısal Sorunlar: Daha önce geçirilmiş pelvik cerrahi işlemler, yara izleri veya rahimdeki yapısal anormallikler sekonder dismenorenin nedenleri olabilir.
5. Miyomlar: Rahimdeki miyomlar, rahimde büyüyen iyi huylu tümörlerdir. Miyomlar büyüdükçe, rahimde baskı oluşturabilir ve ağrılı adet görme ile ilişkilendirilebilirler.
6. İlaç Yan Etkileri: Bazı ilaçlar, adet dönemi sırasında ağrıya neden olabilir. Örneğin, intrauterin cihazlar (IUD’ler) veya doğum kontrol yöntemleri, adet sırasında ağrıya yol açabilir.
7. Kronik Pelvik Ağrı Sendromu: Kronik pelvik ağrı sendromu, pelvik bölgede sürekli olarak ağrıya neden olan bir durumdur ve adet dönemi sırasında ağrı şiddeti artabilir.

Sekonder dismenorenin nedeni, belirtilerin şiddeti ve doğası açısından değişebilir. Bu nedenle ağrılı adet görme sorunu yaşayan bir kişi, bir sağlık profesyoneli ile görüşmelidir. Altta yatan sağlık sorununun tanımlanması ve tedavi edilmesi, ağrılı adet görme semptomlarını hafifletebilir veya ortadan kaldırabilir.

Ağrılı Adet Görme (Dismenore) Tedavisi

Ağrılı adet görme (dismenore) tedavisi, ağrının şiddeti ve altta yatan nedenine bağlı olarak farklılık gösterebilir.

İşte dismenore tedavisinde kullanılan yaygın yöntemler:

1. Ağrı Kesiciler: Ağrılı adet görme ağrısını hafifletmek için ağrı kesiciler kullanılabilir. Nonsteroid anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID’ler), en yaygın olarak kullanılan ağrı kesicilerdir. İbuprofen, naproksen ve ketoprofen gibi NSAID’ler adet dönemi ağrısını azaltabilir. Bu ilaçlar kasılmaları ve inflamasyonu azaltarak ağrıyı hafifletebilir.
2. Doğum Kontrol Hapları: Oral kontraseptifler veya doğum kontrol hapları, adet dönemi ağrısını hafifletebilir. Bu haplar, hormonal dengesizlikleri düzeltebilir ve uterusun iç tabakasının (endometrium) daha ince olmasına yardımcı olabilir. Bu, ağrının şiddetini azaltabilir.
3. Sıcak Uygulama: Sıcak su torbası veya sıcak su şişesi gibi sıcak uygulamalar, karın ağrısını ve kas gerginliğini hafifletebilir. Bu, ağrının şiddetini azaltmak için evde uygulanabilecek basit bir yöntemdir.
4. Kas Gevşetici İlaçlar: Doktorunuz, kas gevşetici ilaçları reçete edebilir. Bu ilaçlar, kasların daha az kasılmasına yardımcı olabilir ve ağrıyı azaltabilir.
5. Akupunktur ve Refleksoloji: Bazı kişiler adet dönemi ağrısını hafifletmek için akupunktur veya refleksoloji gibi alternatif tedavi yöntemlerini denemek isteyebilirler. Ancak bu yöntemlerin etkinliği kişiden kişiye farklılık gösterebilir.
6. Diyet ve Egzersiz: Sağlıklı bir diyet ve düzenli egzersiz, adet öncesi dönemi ve adet dönemini daha kolay atlatmanıza yardımcı olabilir. Kafein ve tuz tüketimini sınırlamak, sıvı alımını artırmak ve dengeli beslenmek de ağrıyı hafifletebilir.
7. Doktor Gözetiminde Tedavi: Eğer ağrılı adet görme şiddetli ve yaşam kalitesini olumsuz etkiliyorsa, bir sağlık profesyoneli ile görüşmek önemlidir. Doktorunuz, altta yatan nedeni tanımlayabilir ve daha spesifik bir tedavi planı oluşturabilir. Bu durumda, cerrahi müdahale veya diğer özel tedavi seçenekleri de düşünülebilir.

Her kadının deneyimi farklıdır ve dismenore tedavisi kişiselleştirilmelidir. Dismenore semptomlarını hafifletmek için en iyi tedavi seçeneği, ağrının nedenine ve şiddetine bağlı olarak değişebilir. Bu nedenle bir sağlık profesyoneli ile görüşmek en iyi yaklaşım olacaktır.