Enfeksiyöz Mononükleoz Nedir?

Öpücük hastalığı, tıbbi adıyla enfeksiyöz mononükleoz, genellikle Epstein-Barr virüsü (EBV) tarafından neden olunan bulaşıcı bir hastalıktır. En çok gençler ve genç erişkinlerde görülür. Hastalık adını, öpüşme yoluyla bulaşabildiği için almıştır, ancak sadece bu yolla değil, tükürük, yakın temas ve ortak eşya kullanımıyla da bulaşabilir.

Epstein-Barr virüsü, herpes virüs ailesine aittir ve bu virüs bir kez vücuda girdikten sonra ömür boyu kalıcı hale gelir. İlk enfekte olunduğunda belirgin semptomlarla kendini gösterebilirken, sonraki dönemlerde sessiz seyredebilir.

Öpücük hastalığı belirtileri, genellikle 4 ila 6 hafta süren bir kuluçka döneminden sonra ortaya çıkar. Belirtiler, kişiden kişiye değişiklik gösterebilir, ancak en yaygın semptomlar şunlardır:

• 38°C üzerinde seyreden, dalgalı ateş.

• Genellikle günlerce sürebilir.

• Yoğun boğaz ağrısı, bademciklerde beyaz iltihaplı plaklar.

• Streptokok enfeksiyonu ile karıştırılabilir.

• Özellikle boyun, koltuk altı ve kasık bölgelerinde bezeler.

• Ağrılı olabilir.

• Özellikle çocuklarda hafif olabilir, ancak gençlerde aşırı bitkinlik görülebilir.

• Haftalarca sürebilir.

• Genel vücut kırgınlığına eşlik eder.

• Karın sol üst bölgesinde hassasiyet hissi.

• Nadiren dalak yırtılması gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir.

Öpücük hastalığının nedeni, çoğu vakada Epstein-Barr virüsüdür (EBV). Bu virüs:

• Tükürük yoluyla bulaşır.

• Nadiren kan ve semen yoluyla da bulaşabilir.

• En yaygın bulaş yolları:

  • Öpüşmek

  • Ortak çatal, kaşık, bardak kullanımı

  • Aynı şişeden su içmek

  • Yakın temas

Enfeksiyöz mononükleoz en sık şu gruplarda görülür:

• 15–25 yaş arası gençler

• Üniversite öğrencileri

• Bağışıklığı zayıf bireyler

• EBV ile ilk kez karşılaşanlar

Tanı koymak için doktorlar aşağıdaki yöntemleri kullanır:

• Boyun lenf bezleri, boğaz, karın muayenesi yapılır.

• Monospot testi (heterofil antikor testi): EBV enfeksiyonu varlığını gösterir.

• Tam kan sayımı (CBC): Lökosit sayısında artış, atipik lenfositler görülebilir.

• Karaciğer fonksiyon testleri (AST, ALT): Hafif yükseklikler olabilir.

• Virüse özgü IgM ve IgG antikorları saptanır.

Hastalık esas olarak tükürük yoluyla bulaşır, bu nedenle şu yollarla yayılabilir:

• Öpüşme

• Ortak bardak, tabak, çatal-kaşık kullanımı

• Tükürük bulaşmış oyuncaklar (özellikle çocuklarda)

• Nadir de olsa kan ve organ nakliyle

Enfekte kişi iyileştikten sonra bile virüs, haftalar hatta aylar boyunca tükürükte kalabilir.

Öpücük hastalığının özel bir antiviral tedavisi yoktur. Tedavi, semptomların hafifletilmesine yöneliktir.

• Hasta mutlaka bol istirahat etmelidir.

• Yoğun fiziksel aktivitelerden kaçınılmalıdır.

• Bol su içilmesi gerekir.

• Vücudun virüsle savaşmasına yardımcı olur.

• Parasetamol veya ibuprofen kullanılabilir.

• Aspirin çocuklara verilmemelidir (Reye sendromu riski nedeniyle).

• Şiddetli bademcik şişliği, solunum sıkıntısı veya dalak büyümesi varsa kısa süreli kortizon tedavisi düşünülebilir.

• Öpücük hastalığına antibiyotik etki etmez.

• Ancak bakteriyel enfeksiyon (örneğin bademcik iltihabı) eklenirse doktor önerisiyle antibiyotik başlanabilir.

• Amoksisilin veya ampisilin kullanımı döküntüye yol açabilir.

• Semptomlar genellikle 2 ila 4 hafta sürer.

• Yorgunluk ve halsizlik aylarca devam edebilir.

• İyileşme süreci kişiden kişiye değişebilir.

Bazı durumlarda öpücük hastalığı ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir:

• Dalak yırtılması (karın travması sonrası)

• Karaciğer iltihabı (hepatit)

• Sarılık

• Solunum yolu tıkanıklığı

• Nadir durumlarda menenjit veya kalp kası iltihabı

Hastalıkla mücadele sürecinde aşağıdaki uygulamalar faydalı olur:

• Bol sıvı tüketimi

• Tuzlu suyla gargara (boğaz ağrısına iyi gelir)

• Yumuşak, tahriş etmeyen gıdalar

• Oda istirahati

• Boğazı rahatlatan pastiller

• Ağrı kesicilerle semptom kontrolü

• Enfekte kişilerle yakın temastan kaçının.

• Ortak tabak, çatal, bardak kullanmayın.

• Kişisel hijyene dikkat edin.

• Tükürük teması içeren aktiviteleri sınırlayın.

• 4 ila 6 hafta sürer.

• Belirti görülmez.

• Ateş, boğaz ağrısı, halsizlik gibi belirtiler ortaya çıkar.

• 2–4 hafta sürebilir.

• Belirtiler yavaşça azalır.

• Yorgunluk daha uzun sürebilir.

Evet, özellikle tükürük yoluyla bulaşır.

Hayır, ancak EBV taşıyıcısı biriyle öpüşmek riski artırır.

Genellikle tekrar etmez, ama EBV virüsü vücutta ömür boyu kalır.

Dalak büyümesi varsa spor yasaktır. İyileşmeden sonra doktor kontrolünde başlanmalıdır.

Evet, ancak genellikle hafif seyreder ve çoğu zaman fark edilmez.

Hayır, antibiyotikler virüslere karşı etkisizdir.

Çoğu kişi tam olarak iyileşir. Ancak nadiren dalak veya karaciğer sorunları gelişebilir.

A Life Sağlık Grubu, öpücük hastalığı gibi viral enfeksiyonların tanı ve tedavisinde modern olanaklarla donatılmış laboratuvarlarımız ve deneyimli uzmanlarımızla hizmet sunmaktadır.

• Ateş ve boğaz şikayetleri için uzman hekim değerlendirmesi

• EBV antikor testleri ve tam kan analizi

• İyileşme sürecinde bireysel takip ve danışmanlık

• Dalak ve karaciğer değerlendirmesi için görüntüleme hizmetleri

ile hastalarımıza en doğru ve güvenilir hizmeti sunmaktayız.