Nabız Kaç Olmalı?

Nabız, kalbinizin bir dakika içinde kaç kez attığını gösteren bir ölçümdür. Her kalp atışında, kalp kanı pompalar ve bu kan damarlarınızda bir dalgalanma yaratır. Bu dalgalanma, nabız olarak hissedilir. Nabzınızı ölçerek, kalbinizin ne kadar etkili çalıştığını ve genel sağlık durumunuz hakkında bilgi edinebilirsiniz.

Bu yazıda, nabzın ne olduğunu, nasıl ölçüleceğini, ideal nabız değerlerini, nabzı etkileyen faktörleri, nabız yüksekliğinin ve düşüklüğünün nedenlerini ve nabızla ilgili sıkça sorulan soruları ele alacağız.

Nabız, kalbinizin bir dakika içinde kaç kez attığını gösteren bir ölçümdür. Her kalp atışı, kalp kasının kasılması ve gevşemesiyle oluşur. Kalp kasıldığında, kan vücuda pompalanır. Kalp gevşediğinde ise, kalp tekrar kan ile dolar.

Nabız, vücudun farklı bölgelerinde hissedilebilir. En yaygın nabız ölçüm noktaları şunlardır:

• Bilek: Başparmağınızın tabanının altında, bileğinizin iç kısmında
• Boyun: Çene altında, boyun yan tarafında
• Kasık: Kasık kıvrımında
• Ayak bileği: Ayak bileğinin iç kısmında
• Şakak: Şakaklarda

Nabız yüksekliği, tıbbi literatürde taşikardi olarak adlandırılır.

Nabzın yükselmesinin yaygın nedenleri:

• Egzersiz ve Fiziksel Aktivite: Egzersiz yaparken veya fiziksel olarak aktif olduğumuzda, vücudumuzun oksijen ve besin ihtiyacı artar. Bu ihtiyacı karşılamak için kalp daha hızlı atarak daha fazla kan pompalar.
• Duygusal Tepkiler: Stres, kaygı, korku, heyecan, öfke gibi güçlü duygusal durumlar, vücudun "savaş ya da kaç" tepkisini tetikleyerek adrenalin salgısını artırır. Adrenalin, kalp atış hızını ve dolayısıyla nabzı hızlandırır.
• Vücut Pozisyonu: Ayağa kalkmak, özellikle uzun süre yattıktan sonra, nabzın hafifçe yükselmesine neden olabilir.
• Yemek Yeme: Yemek yedikten sonra sindirim sistemi aktif hale geldiği için nabız hafifçe yükselebilir.
• Sıcak Hava: Sıcak hava, vücudun kendini soğutmak için daha fazla çalışmasına neden olur ve bu da nabzı yükseltebilir.
• Hamilelik: Hamilelik sırasında dolaşan kan hacmi arttığı için nabız hızlanabilir.
• Yaş: Yaşla birlikte nabızdaki değişiklikler yaygın olabilir. Ancak, bu genellikle sağlıklı bir durum değildir ve doktora başvurmak önemlidir.

• Kalp ve Damar Hastalıkları: Kalp yetmezliği, koroner arter hastalığı (KAH), kalp kapakçığı sorunları ve aritmi (kalp ritim bozukluğu) gibi kalp rahatsızlıkları, nabız hızını artırabilir.
• Tiroid Sorunları: Hipertiroidizm (tiroid bezinin aşırı çalışması), tiroid hormonlarının fazla salgılanmasına ve buna bağlı olarak nabız yükselmesine neden olur.
• Anemi: Kansızlık (anemi), vücuda yeterli oksijen taşınamadığında, kalbin daha fazla çalışmasına ve nabzın yükselmesine yol açabilir.
• Enfeksiyonlar ve Ateş: Vücuttaki enfeksiyonlar ve buna bağlı olarak gelişen ateş, nabzı hızlandırabilir.
• Dehidratasyon: Vücutta yeterli sıvı olmaması, kalbin kanı daha etkili pompalamak için daha hızlı atmasına neden olabilir.
• Akciğer Hastalıkları: KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı), astım ve akciğer enfeksiyonları gibi solunum sorunları, oksijen seviyesini düşürerek nabzı yükseltebilir.

• İlaçlar ve Maddeler: Bazı ilaçlar (örneğin dekonjestanlar, astım ilaçları) ve maddeler (kafein, alkol, nikotin) nabzı hızlandırabilir.
• Panik Atak ve Anksiyete: Panik ataklar ve yoğun anksiyete nöbetleri sırasında nabız çok yüksek seviyelere çıkabilir.

Nabız düşüklüğü, tıbbi adıyla bradikardi, kalbin dakikada normalden daha az sayıda atmasıdır. Genellikle yetişkinlerde dakikada 60 atımın altı olarak tanımlanır. Ancak bu, herkes için aynı anlama gelmez. Bazı durumlarda düşük nabız normal olabilirken, bazı durumlarda da altta yatan bir sağlık sorununun belirtisi olabilir.

Nabzın düşmesine neden olabilecek faktörler:

• Sporcu Kalbi: Düzenli ve yoğun egzersiz yapan sporcularda kalp kası daha güçlü olduğundan, kalp daha az atışla aynı miktarda kanı pompalayabilir. Bu nedenle dinlenme halindeki nabızları genellikle 40-60 aralığında veya daha düşük olabilir. Bu durum sağlıklı ve normaldir.
• Yaşlanma: Yaş ilerledikçe kalbin elektrik sisteminde ve dokularında değişiklikler olabilir ve bu da nabız hızını etkileyebilir.
• Derin Uyku: Uyku sırasında vücudun metabolizması yavaşladığı için nabız da yavaşlar.

• Kalp Hastalıkları:
  • Kalp bloğu: Kalbin elektriksel uyarılarının iletim sisteminde bir blokaj olması.
  • Hasta sinüs sendromu: Kalbin doğal pili olan sinüs düğümünün düzgün çalışmaması.
  • Kalp krizi: Kalp kasına giden kan akışının aniden kesilmesi.
  • Kardiyomiyopati: Kalp kasının zayıflaması.
  • Kalp iltihabı (Miyokardit).
• Endokrin ve Metabolik Sorunlar:
  • Hipotiroidizm: Tiroid bezinin az çalışması ve tiroid hormonunun yetersiz üretimi.
  • Elektrolit dengesizliği: Kanda bulunan sodyum, potasyum ve kalsiyum gibi maddelerin düzeylerinin normalin dışında olması.
• Enfeksiyonlar:
  • Lyme hastalığı: Bazı vakalarda kalbi etkileyebilir.
• İlaçlar:
  • Bazı kalp ilaçları (beta blokerler, kalsiyum kanal blokerleri, digoksin)
  • Bazı psikiyatri ilaçları
  • Opioidler
• Diğer Nedenler:
  • Uyku apnesi: Uyku sırasında solunumun durup başlaması.
  • Beyin travması veya bazı beyin hastalıkları.

Nabzınızı ölçmek için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:

1. Nabız ölçüm noktasını bulun: Yukarıda belirtilen nabız ölçüm noktalarından birini seçin.
2. İşaret ve orta parmağınızı kullanın: İşaret ve orta parmağınızı nabız ölçüm noktasına yerleştirin.
3. Hafifçe bastırın: Parmaklarınızla hafifçe bastırın ve nabız atımlarını hissedin.
4. Nabız atımlarını sayın: 15 saniye boyunca nabız atımlarını sayın ve bu sayıyı 4 ile çarparak dakikadaki nabız sayısını bulun. Daha doğru bir ölçüm için, nabız atımlarını 60 saniye boyunca sayabilirsiniz.

Nabzınızı ölçmek için bir nabız ölçer (pulsometre) de kullanabilirsiniz. Nabız ölçerler, bileğe takılan ve kalp atış hızını otomatik olarak ölçen cihazlardır.

İdeal nabız değerleri, yaşa, cinsiyete, fiziksel aktivite düzeyine ve sağlık durumuna göre değişebilir. Genel olarak, yetişkinler için ideal nabız değerleri şunlardır:

• Dinlenme nabız hızı: Dakikada 60 ila 100 atım arası
• Egzersiz sırasında nabız hızı: Maksimum kalp atış hızınızın %50 ila %85'i arası (Maksimum kalp atış hızınızı hesaplamak için, 220'den yaşınızı çıkarın.)

Yaşa göre ideal nabız değerleri:

• Yenidoğan (0-1 ay): Dakikada 100-160 atım
• Bebek (1-12 ay): Dakikada 80-140 atım
• Çocuk (1-10 yaş): Dakikada 70-120 atım
• Genç (10-17 yaş): Dakikada 60-100 atım
• Yetişkin (18-65 yaş): Dakikada 60-100 atım
• Yaşlı (65 yaş üzeri): Dakikada 60-100 atım

Nabzınızı etkileyen birçok faktör vardır:

• Yaş: Yaşlandıkça, dinlenme nabız hızı genellikle düşer.
• Cinsiyet: Kadınların dinlenme nabız hızı, erkeklerden biraz daha yüksek olabilir.
• Fiziksel aktivite düzeyi: Düzenli egzersiz yapan kişilerin dinlenme nabız hızı daha düşüktür.
• Stres ve anksiyete: Stres ve anksiyete, nabız hızını artırabilir.
• Vücut sıcaklığı: Ateş, nabız hızını artırabilir.
• İlaçlar: Bazı ilaçlar, nabız hızını etkileyebilir.
• Kafein ve alkol: Kafein ve alkol, nabız hızını artırabilir.
• Sigara içmek: Sigara içmek, nabız hızını artırabilir.
• Sağlık sorunları: Kalp hastalıkları, tiroid hastalıkları ve diğer sağlık sorunları, nabız hızını etkileyebilir.

Nabız yüksekliği veya taşikardi, dinlenme halindeyken nabız hızının dakikada 100 atımın üzerine çıkması durumudur. Nabız yüksekliğinin nedenleri arasında:

• Stres ve anksiyete
• Egzersiz
• Ateş
• Dehidrasyon
• Anemi
• Tiroid hastalıkları
• Kalp hastalıkları
• Bazı ilaçlar
• Kafein ve alkol
• Sigara içmek

Nabız yüksekliği belirtileri:

• Çarpıntı (kalbin göğüste çarpması hissi)
• Nefes darlığı
• Baş dönmesi
• Göğüs ağrısı
• Bayılma

Eğer nabız yüksekliği şikayetiniz varsa, bir doktora başvurmanız önerilir.

Nabız düşüklüğü veya bradikardi, dinlenme halindeyken nabız hızının dakikada 60 atımın altına düşmesi durumudur. Nabız düşüklüğünün nedenleri arasında:

• Kalp hastalıkları
• Tiroid hastalıkları
• Elektrolit dengesizlikleri
• Uyku apnesi
• Bazı ilaçlar

Nabız düşüklüğü belirtileri:

• Yorgunluk
• Halsizlik
• Baş dönmesi
• Nefes darlığı
• Göğüs ağrısı
• Bayılma

Eğer nabız düşüklüğü şikayetiniz varsa, bir doktora başvurmanız önerilir.

Kalp atış hızı (nabız), kişinin yaşına, aktivite seviyesine, genel sağlık durumuna ve duygusal durumuna göre değişiklik gösterir. İşte genel bir rehber:

Yetişkinlerde (18 yaş ve üzeri):

• Dinlenme Anında: Genellikle dakikada 60 ila 100 atış arasındadır.
• İdeal Aralık (Dinlenme): Çoğu kaynak, dinlenme anında dakikada 60-80 atış civarını ideal kabul eder. Ancak bazı kişilerde bu değer 50'ye kadar düşebilir, özellikle düzenli spor yapanlarda.
• Yüksek Nabız (Taşikardi): Dakikada 100 atışın üzeri. Bu durum bazı durumlarda normal olabilir (egzersiz, stres), ancak sürekli yüksekse bir sağlık sorununa işaret edebilir.
• Düşük Nabız (Bradikardi): Dinlenirken dakikada 60 atışın altı. Sporcularda normal olabilir, ancak diğerlerinde kalp rahatsızlıklarını gösterebilir.

Yaşa Göre Normal Nabız Aralıkları (Dinlenme Anında):

Bu aralıklar genel bir kılavuzdur ve kişiden kişiye değişebilir.

• Yenidoğan: 100-160 atım/dakika
• 0-5 aylık: 90-150 atım/dakika
• 6-12 aylık: 80-140 atım/dakika
• 1-3 yaş: 80-130 atım/dakika
• 3-5 yaş: 80-120 atım/dakika
• 6-10 yaş: 70-110 atım/dakika
• 11-14 yaş: 60-105 atım/dakika
• 15 yaş ve üstü: 60-100 atım/dakika

Normal nabız değeri, birçok faktöre bağlı olarak değişmekle birlikte, genel olarak yetişkinlerde dinlenme halindeyken dakikada 60 ile 100 atım arasında olmalıdır. Ancak bu sadece genel bir aralıktır ve bazı durumlarda bu aralığın dışındaki değerler de normal kabul edilebilir.

Yetişkinlerde normal nabız değeri, birçok faktöre bağlı olarak değişmekle birlikte, genel olarak dinlenme halinde dakikada 60 ila 100 atım (bpm) arasındadır. Ancak bu aralık, kişiden kişiye farklılık gösterebilir.

Kalp ritmi, kalbinizin dakikada kaç kez attığını gösteren nabız sayısıdır. Kalp ritmi, yaşa, aktivite düzeyine, genel sağlık durumuna ve diğer faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterir.

Genel olarak, yetişkinlerde dinlenme halindeki normal kalp ritmi dakikada 60 ila 100 atış arasındadır. Ancak, bazı durumlarda bu aralığın dışındaki değerler de normal kabul edilebilir.

Genel olarak kabul gören bazı sınırlar vardır ve bu sınırların dışındaki nabız değerleri, özellikle bazı belirtilerle birlikte ortaya çıkıyorsa, tehlikeli olabilir.

• Düşük Nabız (Bradikardi):
  • Dinlenme halindeyken (yani sakin bir şekilde otururken veya uzanırken) nabız dakikada 60 atımın altına düşüyorsa bu durum bradikardi olarak adlandırılır.
  • Sporcularda veya çok aktif kişilerde bu durum normal olabilir, ancak baş dönmesi, bayılma, nefes darlığı, göğüs ağrısı gibi belirtilerle birlikteyse tehlikeli olabilir.
  • Özellikle aniden gelişen düşük nabız, kalp rahatsızlıklarına işaret edebilir.
• Yüksek Nabız (Taşikardi):
  • Dinlenme halindeyken nabız dakikada 100 atımın üzerine çıkıyorsa bu durum taşikardi olarak adlandırılır.
  • Egzersiz, stres, heyecan gibi durumlarda geçici olarak nabzın yükselmesi normaldir. Ancak, dinlenme halinde veya bu tür nedenler yokken sürekli olarak yüksek seyreden nabız, kalp, tiroid veya başka sağlık sorunlarına işaret edebilir.

Tansiyon aletinde ölçülen nabız değeri, kalp atış hızınızı gösterir ve genellikle tansiyon ölçümüyle birlikte ekranda belirir. Bu değer, kalbinizin dakikada kaç kez attığını ifade eder.

Peki, sağlıklı bir yetişkinde tansiyon aletinde nabız kaç olmalı?

Genel Olarak Normal Nabız Değerleri:

Sağlıklı bir yetişkinin dinlenme halindeki normal nabız değeri dakikada 60 ila 100 atım arasında olmalıdır. Ancak bu değerler bazı durumlara göre değişebilir.

Oksimetre, kandaki oksijen seviyesini (oksijen saturasyonunu) ve kalp atış hızını (nabzı) ölçen tıbbi bir cihazdır. Bu cihaz, noninvaziv (vücuda herhangi bir girişim yapmadan) bir şekilde, genellikle parmak ucuna veya kulak memesine takılarak kullanılır.

65 yaş üstü bireylerde tansiyon ve nabız değerleri, genç yetişkinlere kıyasla farklılık gösterebilir. Bu yaş grubunda ideal değerler, genel sağlık durumuna ve eşlik eden hastalıklara göre kişiselleştirilmelidir. Ancak genel olarak kabul gören bazı aralıklar bulunmaktadır.

65 Yaş Üstü Tansiyon Değerleri

• İdeal Tansiyon: Bu yaş grubunda ideal tansiyon değeri genellikle 130/80 mmHg'nin altı olarak kabul edilir.
• Normal Kabul Edilen Aralığı: Ancak damar sertliği gibi yaşla birlikte gelişen değişiklikler nedeniyle 140/90 mmHg'ye kadar olan değerler de bazı durumlarda doktor kontrolünde normal kabul edilebilir.
• Yüksek Tansiyon: 140/90 mmHg ve üzerindeki değerler yüksek tansiyon (hipertansiyon) olarak değerlendirilir ve tedavi gerektirebilir.

65 Yaş Üstü Nabız Değerleri

• Normal Kabul Edilen Aralığı: Yaşlı bireylerde dinlenme halindeki normal nabız genellikle dakikada 60 ila 90 atım arasında olmalıdır.
• Değişkenlik: Ancak bu değer, bireyin genel sağlık durumu, kullandığı ilaçlar, fiziksel aktivite düzeyi gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir.

Nabız düşüklüğünün tehlikeli olup olmadığını belirleyen tek faktör nabız değeri değildir. Altta yatan neden, hastanın genel durumu ve eşlik eden belirtiler de önemlidir. Şüpheniz varsa veya endişe verici belirtiler yaşıyorsanız, derhal bir doktora başvurmalısınız.