Antifosfolipid Sendromu (APS)

Antifosfolipid Sendromu (AFS), vücudun kendi hücrelerine saldıran antikorların neden olduğu bir otoimmün hastalıktır. Bu antikorlar, normalde kanın pıhtılaşmasını düzenleyen fosfolipidlere bağlanır ve damarlarda pıhtı oluşumuna yol açar. Bu pıhtılar, vücudun çeşitli bölgelerindeki kan akışını engelleyerek felç, kalp krizi, düşük ve diğer ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.

AFS, her yaşta görülebilir, ancak genç ve orta yaşlı yetişkinlerde daha yaygındır. Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür. AFS, tek başına bir hastalık olarak ortaya çıkabileceği gibi, lupus (sistemik lupus eritematozus) gibi diğer otoimmün hastalıklarla birlikte de görülebilir.

A Life Sağlık Grubu olarak, AFS ve diğer romatizmal hastalıklar konusunda uzman romatoloji uzmanlarımızla, hastalarımıza ileri düzey tanı ve tedavi hizmetleri sunuyoruz. Bu yazıda, AFS hakkında bilmeniz gereken her şeyi bulabilirsiniz.

AFS, vücudun bağışıklık sisteminin yanlışlıkla kendi hücrelerine sal dırdığı bir otoimmün hastalıktır. AFS'de, bağışıklık sistemi antifosfolipid antikorları adı verilen antikorlar üretir. Bu antikorlar, normalde kanın pıhtılaşmasını düzenleyen fosfolipidlere bağlanır. Fosfolipidlere bağlanan antikorlar, kanın pıhtılaşma sistemini etkileyerek damarlarda pıhtı oluşumuna yol açar. Bu pıhtılar, vücudun çeşitli bölgelerindeki kan akışını engelleyerek sağlık sorunlarına neden olur.

AFS'nin belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bazı kişilerde hafif belirtiler görülürken, bazılarında ciddi sağlık sorunları ortaya çıkabilir. En yaygın belirtiler şunlardır:

• Damar tıkanıklıkları: AFS'nin en önemli belirtisidir. Damarlarda oluşan pıhtılar, vücudun farklı bölgelerinde kan akışını engelleyebilir. Bu da aşağıdaki gibi sorunlara yol açabilir:
  • Felç: Beyindeki damarlarda tıkanıklık sonucu oluşur.
  • Kalp krizi: Kalbi besleyen damarlarda tıkanıklık sonucu oluşur.
  • Derin ven trombozu (DVT): Bacaklardaki derin venlerde pıhtı oluşması.
  • Akciğer embolisi: Bacaklardaki pıhtıların koparak akciğerlere gitmesi.
  • Böbrek yetmezliği: Böbrek damarlarında tıkanıklık sonucu oluşur.
  • Göz problemleri: Göz damarlarında tıkanıklık sonucu görme kaybı yaşanabilir.
• Gebelik komplikasyonları: AFS, gebelik sırasında aşağıdaki gibi komplikasyonlara neden olabilir:
  • Tekrarlayan düşükler: AFS, düşük yapma riskini artırır.
  • Erken doğum: AFS, erken doğum riskini artırır.
  • Pre-eklampsi: Gebelikte yüksek tansiyon ve proteinüri ile karakterize bir durumdur.
  • Rahim içi büyüme geriliği: Bebeğin rahim içinde yeterince büyüyememesi.
• Diğer belirtiler:
  • Trombositopeni: Kandaki trombosit (kan pıhtılaşmasında rol oynayan hücreler) sayısının düşmesi.
  • Deri problemleri: Deride mor lekeler, ülserler veya livedo retikülaris (ağ şeklinde morumsu desen) görülebilir.
  • Nörolojik belirtiler: Baş ağrısı, migren, hafıza problemleri, nöbetler görülebilir.

APS'nin tam olarak nedeni bilinmemekle birlikte, bağışıklık sisteminin vücudun sağlıklı hücrelerine karşı yanlışlıkla antikor üretmesi sonucu geliştiği düşünülmektedir. Antifosfolipid antikorları, fosfolipid adı verilen hücre zarındaki maddelere karşı üretilir ve bu antikorlar, kan pıhtılaşmasını artırarak damar tıkanıklığına yol açar.

APS, bazı faktörlerin etkisiyle tetiklenebilir:

• Genetik Faktörler: APS'nin ailesel bir yatkınlık gösterebileceği düşünülmektedir. Bazı genetik faktörler, kişiyi APS'ye yatkın hale getirebilir.
• Otoimmün Hastalıklar: APS, özellikle lupus (sistemik lupus eritematozus) gibi otoimmün hastalıklar ile ilişkilidir. APS'li kişilerin çoğu, lupus gibi başka otoimmün hastalıklar da taşır.
• Enfeksiyonlar ve İlaçlar: Bazen enfeksiyonlar veya belirli ilaçlar, bağışıklık sisteminin anormal bir şekilde yanıt vermesine neden olabilir ve bu da APS'nin gelişmesine yol açabilir.
• Gebelik: APS, özellikle gebelik sırasında ciddi sorunlara yol açabilir. APS'li kadınlar, erken doğum, düşük yapma, plasenta sorunları gibi komplikasyonlarla karşılaşabilir.

AFS tanısı koymak için doktorunuz şu adımları izleyebilir:

• Detaylı bir tıbbi öykü almak: Belirtileriniz, sağlık geçmişiniz ve aile öykünüz hakkında sorular soracaktır.
• Fizik muayene yapmak: Kalp, akciğerler, karın ve bacaklar gibi organları muayene edecektir.
• Kan testleri istemek: Antifosfolipid antikorlarını tespit etmek için kan testleri yapılır. Bu antikorlar arasında lupus antikoagülanı (LA), antikardiolipin antikorları (aCL) ve anti-beta2-glikoprotein I antikorları yer alır.
• Diğer testler: Gerekirse, doppler ultrason, ekokardiyografi, MR gibi görüntüleme testleri yapılabilir.

APS tanısı, genellikle klinik belirtilerle birlikte yapılan kan testleriyle konur. APS tanısı için aşağıdaki testler yapılabilir:

• Antifosfolipid Antikor Testi: APS'nin temel özelliği, kan dolaşımında antifosfolipid antikorlarının bulunmasıdır. Bu antikorlar, testler aracılığıyla tespit edilir. En yaygın testler:
  • Lupus antikoagülan testi
  • Antikardiyolipin antikor testi
  • Beta-2 glikoprotein I antikor testi
• Damar Tıkanıklığı Testleri: Eğer APS ile ilişkili tromboz (pıhtılaşma) varsa, kan damarlarında tıkanıklıkları tespit etmek için ultrason, MR veya bilgisayarlı tomografi (BT) taramaları yapılabilir.
• Gebelik Testleri ve Ultrason: APS, düşük yapma ile ilişkilidir, bu yüzden gebelik durumundaki kadınlarda ultrason ve diğer testlerle plasenta kan akışı izlenebilir.

APS tanısının kesin olması için, bu antikorların en az 12 hafta arayla iki kez yüksek seviyelerde bulunması gerekir. Ayrıca, hastanın klinik belirtileri (örneğin, kan pıhtılaşması) de göz önünde bulundurulmalıdır.

AFS tedavisinde amaç, kan pıhtılaşmasını önlemek, mevcut pıhtıları tedavi etmek ve komplikasyonları önlemektir. Tedavi yöntemleri şunlardır:

• İlaç tedavisi:
  • Kan sulandırıcılar: Pıhtı oluşumunu önlemek için aspirin, warfarin (Coumadin) veya heparin gibi ilaçlar kullanılabilir.
  • Bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar: Otoimmün reaksiyonu kontrol altına almak için kortikosteroidler veya diğer bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanılabilir.
• Yaşam tarzı değişiklikleri:
  • Sigarayı bırakmak: Sigara içmek, pıhtı oluşumu riskini artırır.
  • Düzenli egzersiz yapmak: Kan dolaşımını iyileştirir ve pıhtı oluşumu riskini azaltır.
  • Sağlıklı beslenmek: Kolesterol ve kan şekeri seviyelerini kontrol altına almak, pıhtı oluşumu riskini azaltır.
• Gebelik takibi: AFS olan gebe kadınlar, düşük ve diğer komplikasyonları önlemek için yakın takip edilmelidir. Kan sulandırıcı ilaçlar ve aspirin gibi ilaçlar kullanılabilir.

AFS ile yaşamak, bazı zorluklar yaratabilir. Ancak doğru tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile sağlıklı bir yaşam sürdürebilirsiniz.

• Tedavi planınıza uyun: Doktorunuzun önerdiği tedavi planına uyun ve düzenli olarak kontrollerinize gidin.
• Sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyin: Dengeli beslenin, düzenli egzersiz yapın, stresi yönetin ve sigara içmeyin.
• Destek gruplarına katılın: AFS ile yaşayan diğer insanlarla iletişim kurmak ve deneyimlerinizi paylaşmak size destek olabilir.

APS, özellikle gebelik sırasında ciddi sorunlara yol açabilir. APS'li kadınlarda:

• Erken doğum
• Düşük yapma
• Plasenta yetmezliği
• Yüksek kan basıncı ve preeklampsi gibi komplikasyonlar daha yaygın olabilir.

APS'li gebeliklerde tedavi, doktor tarafından dikkatle izlenmeli ve gebelik süresi boyunca antikoagülasyon tedavisi uygulanmalıdır. Düzenli kontroller ve ultrason izlemeleri, gebeliğin sağlıklı bir şekilde sürdürülmesine yardımcı olabilir.

A Life Sağlık Grubu, Antifosfolipid Sendromu ve diğer otoimmün hastalıkların tanı ve tedavisinde deneyimli uzman hekimleriyle hizmet sunmaktadır. APS şüphesi taşıyan hastalar, uzman kardiyologlar ve romatologlarla tedavi süreçlerini güvenle yönetebilirler. Ayrıca, gebelikte APS yönetimi konusunda da rehberlik ve tedavi seçenekleri sunulmaktadır.