Kardiyovasküler Hastalıklar Nelerdir?

Kardiyovasküler hastalık, kalp ve kan damarlarını etkileyen çok geniş bir hastalık grubunu ifade eder. Bu terim, özellikle kalp krizi, inme, kalp yetmezliği, hipertansiyon ve damar tıkanıklığı gibi durumları kapsar. Dünya genelinde ölüm nedenleri arasında ilk sırada yer alan kardiyovasküler hastalıklar, çoğu zaman yaşam tarzı ve genetik faktörlerin birleşimiyle ortaya çıkar.

Kardiyovasküler sistem, vücuda oksijen ve besinleri taşıyan ve atıkları uzaklaştıran dolaşım sistemini kapsar. Kalp, damarlar, arterler ve kılcal damarlar bu sistemin bir parçasıdır. Sistem sağlıklı çalışmadığında, vücudun pek çok bölgesinde ciddi sağlık sorunları gelişebilir.

Kardiyovasküler hastalıklar farklı alt türlerden oluşur ve her biri kendine özgü belirtiler, riskler ve tedavi gereksinimleri içerir. En yaygın türleri şunlardır:

Kalbi besleyen arterlerin daralması veya tıkanmasıyla oluşur. En yaygın neden ateroskleroz yani damar sertliğidir. Kalp krizine yol açabilir.

Kalbin vücuda yeterli miktarda kan pompalayamaması durumudur. Kronik veya akut olabilir. Yorgunluk, nefes darlığı, bacaklarda şişme gibi belirtilerle kendini gösterir.

Kalbin çok hızlı, çok yavaş veya düzensiz atması durumudur. En yaygın aritmi türü atrial fibrilasyondur. Çarpıntı, bayılma ve baş dönmesine neden olabilir.

Kalpteki kapakçıkların daralması (stenoz), yetmezliği (regürjitasyon) veya yapısal bozukluklarıdır. Tedavi edilmediğinde kalp yetmezliği gelişebilir.

Kalp dışındaki damarların tıkanmasıdır. Özellikle bacaklarda hissedilir. Yürürken ağrı oluşur ve ciddi dolaşım sorunlarına yol açabilir.

Beyne giden kan akışının kesilmesi veya azalması sonucu beyin dokusunun hasar görmesidir. İskemik inme en sık görülen türdür.

Kardiyovasküler hastalıklar, başlangıçta belirti vermeyebilir. Ancak ilerleyen dönemlerde hayati tehlike yaratabilecek belirtiler ortaya çıkabilir. En sık karşılaşılan belirtiler şunlardır:

• Göğüs ağrısı veya sıkışması (angina)

• Nefes darlığı

• Çarpıntı

• Yorgunluk

• Bayılma

• Bacaklarda veya karında şişlik

• Ellerde ve ayaklarda soğukluk

• Cilt renginde morarma

• Ani baş dönmesi veya denge kaybı

Belirtiler hastalığın türüne göre değişiklik gösterebilir. Örneğin, kalp krizinde sol kola yayılan göğüs ağrısı görülürken, inmede yüz kaslarında asimetri ve konuşma bozukluğu gözlenebilir.

Kardiyovasküler hastalıklar genellikle birden fazla risk faktörünün bir araya gelmesiyle oluşur. Bu faktörlerden bazıları doğuştan gelirken bazıları ise yaşam tarzıyla ilişkilidir:

• Yüksek tansiyon (hipertansiyon)

• Yüksek kolesterol

• Sigara kullanımı

• Diyabet

• Obezite ve aşırı kilo

• Hareketsiz yaşam tarzı

• Sağlıksız beslenme

• Aşırı alkol tüketimi

• Stres ve depresyon

• Ailede kalp hastalığı öyküsü

• İleri yaş

• Erkek cinsiyet (bazı türlerde risk daha yüksektir)

Bu risk faktörlerinin kontrol altına alınması, hastalık gelişimini büyük ölçüde önleyebilir veya geciktirebilir.

Kardiyovasküler hastalıkların teşhisi, hastanın şikayetleri, fiziksel muayene bulguları ve çeşitli tanı testleri ile yapılır. Erken teşhis, hastalığın ilerlemesini önlemek ve kalp-damar sağlığını korumak açısından oldukça önemlidir.

• Kolesterol düzeyleri (HDL, LDL, Trigliserid)

• Kan şekeri (glukoz) seviyesi

• C-reaktif protein (CRP): Vücutta iltihap olup olmadığını gösterir.

• Troponin: Kalp krizi teşhisinde kullanılır.

Kalbin elektriksel aktivitesini ölçerek, ritim bozuklukları, kalp krizi veya önceki kalp hasarlarını belirlemede yardımcı olur.

Kalbin ultrasonla görüntülenmesini sağlar. Kapakçık fonksiyonları, kalp kasının yapısı, pompalama gücü değerlendirilir.

Hastanın egzersiz sırasında kalp ritmi, tansiyonu ve EKG’si izlenir. Kalp damarlarında darlık olup olmadığı bu testle anlaşılabilir.

Kalp damarlarının görüntülenmesini sağlar. Kateter yardımıyla kalbe ulaşılır, kontrast madde enjekte edilerek damar yapısı netleştirilir. Damar tıkanıklığı ya da daralması tespit edilir.

Gelişmiş görüntüleme teknikleriyle damarlar ayrıntılı şekilde değerlendirilir. Non-invaziv (cerrahi olmayan) bir seçenektir.

Kardiyovasküler hastalıklar, genellikle uzun yıllar boyunca sessiz ilerler ve belirli evrelerde kendini gösterir:

Bu evrede kişi henüz semptom yaşamaz. Ancak yüksek tansiyon, kolesterol, obezite, sigara gibi risk faktörleri mevcuttur.

Damarlar ve kalp hasar almaya başlar. Belirgin bir belirti yoktur, ancak EKG, BT anjiyografi gibi testlerle tespit edilebilir.

Göğüs ağrısı, çarpıntı, nefes darlığı gibi belirtiler ortaya çıkar. Kalp krizi, kalp yetmezliği gibi tablolar görülebilir.

Tedavi edilmezse inme, kalp yetmezliği, ani kalp durması gibi ciddi komplikasyonlar gelişir. Yaşam kalitesi düşer ve ölüm riski artar.

Tedavi, hastalığın türüne ve evresine göre belirlenir. Amaç; kalp fonksiyonlarını korumak, kan akışını sağlamak ve yaşam kalitesini artırmaktır.

• Tuz ve yağ tüketimini sınırlamak

• Düzenli egzersiz yapmak (yürüyüş, yüzme, bisiklet)

• Sigarayı bırakmak

• Alkol tüketimini azaltmak

• Stres yönetimi uygulamak

• Antihipertansifler (Tansiyon düşürücü)

• Statinler (Kolesterol düşürücü)

• Antiplateletler ve antikoagülanlar (Kan sulandırıcı)

• Beta blokerler, ACE inhibitörleri (Kalp koruyucu)

• Diüretikler (Vücutta su tutulmasını azaltır)

• Anjiyoplasti ve stent yerleştirme: Tıkalı damarı açmak için kullanılır.

• Bypass ameliyatı: Tıkanan damar yerine yeni damar yolu açılır.

• Kalp pili (pacemaker): Ritim bozukluğu olan hastalarda kullanılır.

• Kapakçık değişimi: Hasarlı kapakların onarılması veya yenilenmesi.

Sağlıklı yaşam, kardiyovasküler hastalıkların önlenmesinde ve tedavisinde temel unsurlardan biridir.

• Omega-3 içeren gıdalar (balık, ceviz, keten tohumu)

• Posalı gıdalar (sebze, meyve, tam tahıllar)

• Doymamış yağ asitleri (zeytinyağı, avokado)

• Az tuzlu ve az şekerli beslenme

• Trans yağlardan kaçınmak

• Günde en az 7-8 saat uyku

• Haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta egzersiz

• Sigara ve alkolü tamamen bırakmak

• Düzenli tansiyon, kan şekeri ve kolesterol kontrolü

Kardiyovasküler hastalıklardan korunmak, ciddi komplikasyonları önlemenin en etkili yoludur.

• Sağlıklı beslenme

• Kilo kontrolü

• Tansiyon ve kolesterol takibi

• Düzenli kontroller

• Stresle baş etme becerileri geliştirme

• Genetik yatkınlık varsa erken yaşta tarama

Evet, ailesinde kalp hastalığı bulunan kişilerde risk daha yüksektir. Ancak sağlıklı yaşam tarzı bu riski azaltabilir.

Göğüs ağrısı, çarpıntı, nefes darlığı, bayılma ve yorgunluk en sık görülen belirtiler arasındadır.

Kan testleri, EKG, ekokardiyografi, efor testi ve anjiyografi gibi testlerle kardiyovasküler sistem değerlendirilir.

Hayır. Kalp krizi, kardiyovasküler hastalıkların bir türüdür. Kardiyovasküler hastalık çok daha geniş bir terimdir.

35 yaş üstü bireyler, özellikle risk faktörü taşıyorsa yılda en az 1 defa kardiyoloji kontrolü yaptırmalıdır.

A Life Sağlık Grubu, modern tanı ve tedavi yöntemleriyle kardiyovasküler hastalıklar konusunda kapsamlı bir sağlık hizmeti sunmaktadır. Uzman kardiyolog kadromuz ve ileri düzey teknolojilerle;

• EKG, efor testi, ekokardiyografi ve anjiyografi gibi tanı hizmetleri

• Modern kalp ameliyatları ve stent uygulamaları

• Tüm yaş grupları için koruyucu kardiyoloji programları

• Sağlıklı yaşam koçluğu ve diyetisyen desteği

gibi birçok konuda sizlere destek olmaktayız. Dilerseniz online randevu sistemimiz üzerinden hızlıca muayene randevusu alabilir, kalp sağlığınızı güvence altına alabilirsiniz.